Καπιταλισμός και Σχιζοφρενεια

Σχεδόν πενήντα χρόνια πριν ένας φιλόσοφος και ένας ψυχίατρος δημοσιεύουν ένα βιβλίο και οκτω χρόνια μετά την συνέχεια του.Στην εποχή τους δημιουργούν μεγάλη αναστάτωση,και σημερα αποτελούν θεμελιώδεις αναφορές για την πολιτική φιλοσοφία,την κοινωνική ψυχολογία,την ψυχιατρική.

Οι Deleuze Guattari δημοσιεύουν το 1972 «Αντι Οιδίπους-Καπιταλισμός και Σχιζοφρένεια» και το 1980 το « Mille Plateaux» .

Υπερβαίνει το πλαίσιο του ιστολογίου μια πλήρης ανάλυση του εγχειρήματος ,το οποίο άλλωστε συνεχίζεται ,αλλά πολύ συνοπτικά το πλαίσιο των DG είναι το εξής:

-Οι κοινωνικές μορφές δεν είναι παρά αποκρυσταλλώσεις ατομικών επιθυμιών που διοχετεύονται και οργανώνονται από αυτές.

-Η επιθυμία είναι θετικό πλεόνασμα,και η κοινωνική οργάνωση είναι μια δομή που ιστορικά την περιστέλλει.

-Οι ιστορικές περίοδοι ,με τον αντίστοιχο τρόπο παραγωγής (στην Μαρξιστική περιοδολόγηση) ),αντιστοιχούν σε κοινωνικές μορφές έκφρασης της επιθυμίας.

-Το ασυνείδητο ως «τόπος» διαμόρφωσης του πλενάσματος της επιθυμίας ,διαμορφώνεται σε αντιστοιχία με τους τρόπους παραγωγής.

-Στο σχήμα αυτό ορίζονται (χοντρικά) δύο ακραίες εκφράσεις της κοινωνικής και ασυνείδητης αντιστοίχησης.Η «παρανοικότητα» που εννοείται ως καθήλωση, περιστολή της επιθυμίας στην ταυτότητα και στον συγκεκριμμένο τόπο,και η «σχιζοφρένεια» που εννοείται ως απόλυτη άρση των περιστολών,ως μια έκφραση της επιθυμίας εκρηκτικής υπέρβασης της ταυτότητας ,της τοπικότητας.

-O κατά DG «παρανοικός» είναι ο ιδεότυπος του καθηλωμενου πολίτη στην γή,στο τόπο,στην ιεραρχεία, που διαμορφώνεται ασυνείδητα από την κοινωνική οργάνωση του πρώιμου αγροτικου ιεραρχικού κράτους

-Ο κατά DG «σχιζοφρενής» είναι ο ιδεότυπος μιας ασυνείδητης οργανωσης που ενώ αντιστοιχεί στην σύγχρονη καπιταλιστική εμπορευματική οικονομία,την υπερβαίνει ,καθώς ενώ αυτή αίρει εκλεκτικά τις αναστολές, ο «σχιζοφενής» σπάει όλα τα όρια,και αποδιοργανώνει την κοινωνική σύμβαση,οθώντας την στα άκρα.

-Ο καπιταλισμός εννοείται ως οργάνωση επιθυμιών ,που αίρει όλες τις προηγούμενες αναστολές,αλλά καθώς «ανοίγει» το κουτί της Πανδώρας,τα πλεονάσματα επιθυμιών εκτρέπονται από την κοινωνική οργάνωση ,και τον αποδιοργανώνουν.Ο «σχιζοφρενής» είναι ο ανθρώπινος τύπος της εποχής μας που ανατρέπει τον καπιταλισμό με τα όπλα του,με την υπερχειλίζουσα επιθυμία.



-Το σύστημα για να εξισορροπήσει την υπερχειλιζουσα επιθυμία ,επιστρατεύει την κλασσικη ψυχανάλυση,που μέσα από ένα πλαίσιο εννοιών που στερεώνονται στην οικογένεια,απομονώνει τον «σχιζοφρενή» ως ασθενή και τον περιστέλει πλεον μέσω της ψυχαναλυτικής οργάνωσης της πλεονάζουσας επιθυμίας.Το Οιδιπόδειο είναι ιδεολογική κατασκευή ,καταστολής,ενός επαναστάτη των επιθυμιών του «Αντιοιδίποδα»

Σταματάμε εδώ την μπακάλικη περιγραφή,γιατί το θέμα είναι τόσο ελκυστικό ,εχει τόσες επεκτάσεις,που αποτελεί αυτόνομο πεδίο έρευνας μελέτης.

Από ότι φαίνεται η ψυχιατρική εφαρμογή των ιδεών του Αντιοιδίποδα,δεν είναι παρά συμπληρωματική.Η σύγχρονη ψυχιατρική μεταρρύθμιση,ενώ καταστρεφει την έννοια του «ψυχιατρικού ιδρύματος» και αναζητά την ίαση και ένταξη μέσα από τις ήπιες μορφές του ξενώνα,δεν ασπάζεται την ριζική θεωρία των DG.

Ταυτόχρονα ο «Αντιοδίπους» θέτει και σοβαρά ζητήματα και στις mainstream σχολές σκέψης της ψυχανάλυσης ,και της αριστεράς.

Οι Λακανιστές με τα μηχανικής διαυγειας,ερμηνευτικά σχήματα ,ακούνε αντιοιδίποδα και αλλάζουν δρόμο.Αλλά και ο αντικαπιταλισμός των DG με το πρόταγμα μιας υπερβάσης του με την άρση των αναστολών ,αντί της παραδοχής μιας κοινωνικής συντεταγμένης αλλαγής ,αποτελεί το πλέγμα ιδεών με το οποίο φλερτάρουν οι πάσης φύσεως αναρχικοι της «επιθυμίας» ,εραστές μιας πολιτικής της απόλαυσης.

Τα γεγονοτα στον Ρέντη όμως,ξαναέφεραν στο προσκήνιο το ζήτημα της σχζοφρένειας.
Αν και είδαμε πολλές τηλεδιαγνώσεις είναι φανερό ότι ο νεαρός αυτόχειρας είχε χάσει πολλές ισορροπίες.

Δυστυχως (;) ευτυχως (;) οι γοητευτικές αντιψυχιατρικές ολιστικές προσεγγίσεις του Αντιοδίποδα δεν έχουν κλινικές εφαρμογές.Η ιλιγγιώδης φαρμακολογία και νευροφυσιολογία της εποχής εντοπίζει συνεχώς φυσιολογικούς μηχανισμούς βιοχημικής φύσεως που προκαλούν αστάθειες στην ψυχική δομή.Biochemistry-Schizoanalysis : 1-0

Από το γιγανταίο θεωρητικό οικοδόμημα των DG παραμένουν πολλα και ενδιαφέροντα.Και το κυριώτερο παρέμεινε και γονιμοποιήθηκε η αντιψυχιατρική,η αποιδρυματοποίηση,η κοινωνική αναδιατύπωση της ψυχικής υγείας.

Παρα ταύτα ,στο σύνολο της η κοινή γνώμη παραμένει δέσμια στερεοτύπων,συνηθειών και φοβιών.

Η σχιζοφρένεια που πλήτει ένα στους εκατό ,είναι σκοτεινή και ερεβώδης ως ασθένεια αλλά κυρίως ως εικόνα.Οσοι έχουν εμπλακεί με τον ένα ή άλλο τρόπο με την ασθενεια γνωρίζουν καλά οτι το βάρος της εκτός από τους φίλους και συγγενείς ,διασπείρεται ως άγνοια,ως ενστικτώδης απομάκρυνση του περίγυρο.

Ο αυτόχειρας του Ρέντη μας κοιτάει από τις τηλεοπτικές οθόνες ,κραδαίνοντας ένα πιστόλι.Δίπλα σ’αυτήν την εικόνα σωρεύονται οι τηλεσταρ δημοσιαγράφοι,ιερείς της κοινοτοπίας,και νευριασμένοι σχολιαστές

Στην οθόνη της τηλεόρασης,υπάρχει και Καπιταλισμός και Σχιζοφρένεια.